Stowarzyszenie Sąsiadów Zakładu Utylizacyjnego Gdańsk, 7.08.2023 r.

Wydział Środowiska

Urząd Miejski w Gdańsku

W imieniu Stowarzyszenia składam następujące uwagi do Raportu o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na zmianie sposobu użytkowania podsektora 800/3.2 będącego częścią sektora 800/3 kwatery składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne eksploatowanego przez Zakład Utylizacyjny Sp. z o.o. – zwanego w dalszej części Raportem:

1) W Raporcie(str. 25-27) zaniżono skrajnie ilość emisji godzinowej niezorganizowanej siarkowodoru z powierzchni podsektora 800/3.2 poprzez:

– przyjęcie nierealnie małego wskaźnika zawartości siarkowodoru w gazie wysypiskowym jako 0,007% objętości gazu składowiskowego (czyli ok. 81 ppm). Tymczasem jako średni wskaźnik zawartości H2S należałoby przyjąć poziom 1800-2000 ppm – czyli ponad 20-krotnie większy. Wynika to z badań tego gazu na kwaterach ZU w Szadółkach (patrz opracowania [1] oraz [2]).

– przyjęcie nierealnie dużej emisji zorganizowanej z tej kwatery w wysokości 97% całkowitej emisji gazu wysypiskowego. Tymczasem, według opracowania [3]: “najczęściej zawiera się ona w zakresie 50-95%. Jeśli w dokumentacji technicznej systemu takiej wydajności nie mamy podanej, wg zaleceń Environmental Protection Agency (EPA) do celów badawczych należy ją przyjmować średnio w wysokości 75%. Niższą wydajność osiąga się na składowiskach z dużą liczbą kwater niezamkniętych, w trakcie eksploatacji, bez uszczelnienia, przy zastosowaniu bardzo cienkich warstw izolacyjnych, ze słabym systemem zbierania odcieków. Wyższe wydajności można osiągać na składowiskach już zamkniętych z dobrym uszczelnieniem i warstwami izolacyjnymi.” Użytkowaną kwaterę 800/3, trzeba traktować jako niezamkniętą – więc należałoby przyjąć emisję zorganizowaną co najwyżej 75 %,

– przyjęcie nierealnie małej emisji całkowitej gazu wysypiskowego w wysokości 41,41 m3/h. Szacowanie emisji gazu na podstawie ilości zdeponowanych odpadów jest zawsze obarczone dużym błędem -zwłaszcza, że w dostępnej literaturze wyliczenia zwykle dotyczą odpadów o innej morfologii niż w przypadku ZU w Gdańsku. W Gdańsku będziemy mieli do czynienia, w dużej części, ze składowaniem odpadów o kodach: 19 05 01, 19 05 02, 19 05 03 – a więc z odpadami będącymi efektem pracy obu działających kompostowni. Tak się składa, że w ZU Gdańsk, podsektor 800/1C o podobnej pojemności co 800/3.2, został wypełniony właśnie takimi odpadami. Jest to więc znacznie lepsze źródło danych niż przyjęte w Raporcie dane literaturowe. Zatem, zgodnie z uzyskanymi informacjami z Zakładu Utylizacyjnego, w okresie wrzesień – grudzień 2021 r., średnia emisja zorganizowana z podsektora 800/1C wyniosła 272 m3/h – co wskazuje, że emisja całkowita nie była mniejsza niż 363 m3/h i taki poziom emisji (a nie 41,41 m3/h) należałoby przyjąć dla podsektora 800/3.2.

Emisja godzinowa H2S jest iloczynem wyżej wskazanych ilości i parametrów – co oznacza, że autorzy Raportu mogli zaniżyć jej wielkość nawet 1500-krotnie !!

2) W związku z przyjęciem w Raporcie nierealnie dużej emisji zorganizowanej z podkwatery 800/3.2, w wysokości 97% całkowitej emisji gazu, oraz przyjęciem nierealnie małej emisji całkowitej gazu wysypiskowego w wysokości 41,41 m3/h, także obliczenia emisji godzinowej amoniaku i merkaptanów wymagają ponownego przeliczenia.

3) Uwaga dotycząca zaniżonej emisji godzinowej siarkowodoru, a także postulat ponownego przeliczenia emisji godzinowej amoniaku oraz merkaptanów dotyczy także innych emitorów uwzględnionych w Raporcie:

– emitora E1 – sektor kwatery składowej 800/1 (str. 21-22),

– emitora E3 – sektor kwatery składowej 800/2 (str. 27-28),

– emitora E20 – sektor kwatery składowej 800/3.1 (str. 38-39).

4) Nie jest jasne czy w Raporcie uzwględniono emisję z podkwatery 800/3.3. Opis dotyczący emitora E20 jest niezrozumiały.

5) Autorzy Raportu w sposób marginalny potraktowali kwestię emisji odorów (str. 53-55). Zamiast przyjąć do obliczeń dostępne w Zakładzie Utylizacyjnym pomiary emisji jednostek zapachowych, posłużyli się starą i mało dokładną metodą wskaźnikową (analiza rozprzestrzeniania się amoniaku, siarkowodoru oraz merkaptanów). W rezultacie autorzy określili wpływ Zakładu na okolicę jako znikomy – a więc całkowicie sprzeczny z odczuciami okolicznych mieszkańców.

6) Podobnie jak w odniesieniu do siarkowodoru, należy przeszacować emisję innych gazów/zanieczyszczeń analizowanych w Raporcie.

7) Do ponownego opracowania Raportu należy przystąpić nie tylko w obszarze danych wejściowych – ale też przy wyborze programu modelującego rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń.

W Raporcie użyto programu Operat FB. Jest on oparty na metodyce referencyjnej – popularnej i nieskomplikowanej w użyciu, która ma jednak istotne wady i ograniczenia. Według opracowania [4]:

“….metodyka referencyjna reprezentuje założenia Gaussowskiego Modelu Smugi I generacji (GMS I). Założenie wymienionych poniżej uproszczeń skutkuje szeregiem ograniczeń stosowania tego modelu. Do najważniejszych należą ograniczenia związane z uwarunkowaniami przestrzennymi: możliwość stosowania wyłącznie w płaskim terenie oraz dla obszaru nieprzekraczającego promienia 5 km od źródła, brak możliwości zastosowania dla prędkości wiatru mniejszych niż 1 m/s., brak możliwości zastosowania dla niskich źródeł. Modelowane mogą być wyłącznie zanieczyszczenia pasywne (nie podlegające przemianom), a czas ich transportu jest mniejszy niż 3 godziny. Możliwe jest jedynie uzyskanie ograniczonych informacji o rozkładach stężeń: stężenia średnie roczne, stężenie maksymalne oraz ilość przekraczania określonych stężeń chwilowych. Obliczenia odbywają się wyłącznie w oparciu o klimatyczną różę parametrów wiatru oraz klas równowagi atmosfery, bez uwzględnienia zmienności tych parametrów w czasie. Takie uproszczenia pozwalają jedynie na statystyczne szacowanie wpływu danego emitora na jakość powietrza “

Tak więc metodyka referencyjna, czyli też program Operat FB zastosowany w Raporcie, nie uwzględnia specyfiki terenu wokół Zakładu Utylizacyjnego. Jest to teren bogato urzeźbiony o dużych różnicach wysokości względnej sięgających 100m, z licznymi naturalnymi i wybudowanymi przeszkodami terenowymi. Tego typu specyfika terenu ma istotne znaczenie w przypadku pogody inwersyjnej, kiedy to chłodne masy zanieczyszczonego powietrza spływają z wysoko położonych kwater składowania w dół miasta i często bez istotnego rozrzedzenia zalegają w zagłębieniach terenowych i przed przeszkodami terenowymi w postaci budynków czy skupisk drzew. Tego typu stan pogody występuje najczęściej w nocy. Potwierdzają to liczne skargi na odory i złe samopoczucie mieszkańców, które dotyczą przeważnie pory nocnej w sytuacji słabych wiatrów bądź ich braku.

Generalnie, by obliczenia pokrywały się z rzeczywistymi procesami potrzebna jest w dokładna informacja o terenie na którym jego rzeźba kształtuje pole wiatru a także szczegółowe dane meteorologiczne.

8) Zalecenia Wydziału Środowiska Urzędu Miejskiego w Gdańsku, które były powodem stworzenia Aneksu do Raportu, z dn. 11 maja 2023 r., nie dotyczą błędów wskazanych powyżej. Wydział Środowiska nie dostrzegł ich a zajął się mniej istotnymi kwestiami z punktu widzenia zdrowia i dobrostanu mieszkańców, którzy jak wiadomo, narzekają na odory oraz obawiają się wpływu niebezpiecznych substancji na ich zdrowie.

Wyjątek stanowi zalecenie nr 15, w którym poproszono o doprecyzowanie opisu przewidywanych działań mających na celu unikanie, zapobieganie, ograniczanie (…) negatywnych oddziaływań na środowisko.

W odpowiedzi autorzy Raportu piszą m.in.: ”..planowane przedsięwzięcie nie przyczyni się do pogłębienia zmian klimatu. Przemawia za tym fakt, iż podsektor 800/3.2 nie będzie emitować gazów cieplarnianych w postaci pary wodnej (najpowszechniejszy wśród gazów cieplarnianych w atmosferze), metanu, freonów, podtlenku azotu, halonu, czy ozonu.” Tymczasem wiadomo, że istotą projektowanych zmian na podsektorze 800/3.2 jest to, że zamiast obojętnego biologicznie żużlu, mają być składowane odpady o kodach 19 05 01, 19 05 02, 19 05 03 – a więc z odpady będące efektem pracy obu działających kompostowni. Oznacza to, że pojawi się tam gaz wysypiskowy (a więc i metan) i to w znaczących ilościach.

[1] „OCENA SKUTECZNOŚCI INSTALACJI ODGAZOWUJĄCEJ KWATERĘ 800/2 W ZAKŁADZIE UTYLIZACYJNYM Sp. z o.o. w GDAŃSKU”. Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska Sp. z o.o. 2013

[2] „POMIARY CIŚNIENIA I SKŁADU BIOGAZU” Politechnika Gdańska 2013

[3] PORADNIK METODYCZNY W ZAKRESIE PRTR DLA SKŁADOWISK ODPADÓW KOMUNALNYCH

Warszawa 2010

[4] “Analiza możliwości aktualizacji oraz aktualizacja modelu rozprzestrzeniania zanieczyszczeń podanego w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26.01.2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu” Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2014

Podsumowanie:

1. Raport podaje rażąco błędne oszacowania emisji gazów, które są niebezpieczne dla zdrowia ludzi w odpowiednich stężeniach. Wykazaną powyżej ignorancję autorów Raportu trzeba nazwać jako skandaliczną i niebezpieczną a Raport w należy zdyskwalifikować.

2. Użyta w Raporcie metoda modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń jest niedokładna a więc nie daje nawet przybliżonego obrazu występowania zagrożeń na zewnątrz Zakładu – zwłaszcza podczas bezwietrznej aury. Należy użyć innej, bardziej skutecznej metody numerycznej przy zastosowaniu dokładnych danych pogodowych I rzeźby terenu.

3. Wykazane powyżej kardynalne błędy w Raporcie, nie zostały zauważone ani przez Zakład Utylizacyjny ani też przez Wydział Środowiska Urzędu Miejskiego. Należy wykonać nowy Raport z wyłączeniem udziału osób, które dotychczasowym Raportem się zajmowały, zarówno na etapie jego tworzenia jak i weryfikacji.

Prezes Zarządu Stowarzyszenia